Rond het evangelie
Door Frans Van Segbroeck in VBS-Informatie 2 (1971) nr. 3, 8-10
Dit artikel verscheen in het voormalige VBS-Informatie. In 2009, bij het begin van de 40ste jaargang, kreeg het blad een nieuwe vormgeving. Sindsdien verschijnt het onder de naam Ezra – Bijbels tijdschrift.
→ Bekijk de recentste nummers van Ezra – Bijbels tijdschrift.
Leden van de Vlaamse Bijbelstichting krijgen het recentste nummer van EZRA om de drie maanden gratis opgestuurd.
→ Ontdek alle voordelen van het VBS lidmaatschap.
Ten slotte willen we de aandacht van onze lezers vestigen op enkele bruikbare publikaties rond de evangeliën.
B. RIGAUX, Het getuigenis van Markus (De geschiedenis van Jezus, 1) Desclée De Brouwer, Brugge-Utrecht, 1967, 130 x 195, 208 blz.
B. RIGAUX, Het getuigenis van Matteüs (De geschiedenis van Jezus, 2) id., 1969, 373 blz.
L. CERFAUX, Jezus aan de bronnen van de overlevering (De geschiedenis van Jezus, 3) id., 1970, 299 blz.
Enkele jaren geleden hebben een groep Leuvense exegeten het plan opgevat om vanuit verschillende gezichtspunten de geschiedenis van het beginnende christendom te bestuderen ten gerieve van een breed publiek. Aan dit geheel gaf men de naam van “de geschiedenis van Jezus”. Men wilde o.a. bijdragen brengen over de prediking van Jezus, de wonderverhalen, de kindsheids- en verrijzenisperikopen, over het ontstaan van de canon, enz. De bedoeling was aan priesters en ontwikkelde leken een betrouwbaar inzicht te geven in de nieuwe methoden van onderzoek en in de resultaten van de moderne bijbelwetenschap. Tot nu toe zijn van dit plan de drie bovengenoemde werken gerealiseerd. In het Frans is intussen ook het 4e deel verschenen: “Témoignage de l’evangile de Luc”, eveneens van de hand van pater Rigaux. Naar we vernemen zou de Nederlandse editie niet meer verdergezet worden. Dit is te betreuren, want wat tot nu toe verschenen is wekte hoge verwachtingen. Bovendien is het Nederlandse taalgebied nog lang niet oververzadigd van degelijke werken over de evangeliën. Het soptzetten van de reeks doet intussen niets af van de waarde van de reeds verschenen delen, want elk boek vormt een onafhankelijk geheel.
De twee werken van B. Rigaux behandelen de eigen theologische en historische inbreng van Marcus en Mattëus. In vakkringen zou men deze studies betitelen als “Redaktionsgeschichte”. Men bedoelt hiermee de eigen gestalte van het betreffende evangelie, de bedoeling waarmee het geschreven werd, het milieu waarin het ontstond, de concrete noden en vragen waaraan het wilde beantwoorden, de bronnen die het gebruikte, de structuur, de theologische begrippen die het hanteerde om zijn boodschap m.b.t. Christus en de Kerk te verkondigen, enz. In al deze aspecten geeft Rigaux een helder en verantwoord inzicht. Men vindt in deze boeken geen doorlopend commentaar, al worden praktisch alle perikopen bondig – soms zelfs vrij uitvoerig – besproken. Een index vergemakkelijkt het opzoeken. Men krijgt hier vooral een kijk op het geheel van waaruit men de perikopen op hun juiste waarde weet te beoordelen.
Het boek van Mgr. Cerfaux situeert zich in het stadium dat voorafgaat aan dat van de evangeliën, nl. de periode van het optreden van Jezus en van de beginnende kerkgemeenschap. In dit verband ontzoekt de auteur de tradities van Galilea en van Jeruzalem en poogt voor elk van hen aan te duiden hoe zij de tradities rond Jezus hebben ontvangen en doorgegeven. Sommige critici hebben opgemerkt dat dit boek de inbreng van de Formgeschichte wat onderschat en de invloed van de vroege kerk op de vorming van het evangeliemateriaal enigzins minimaliseert. Niettemin vindt men hier een verantwoorde en betrouwbare synthese van het optreden van Jezus dat aan de oorsprong ligt van de christelijke overlevering.
De drie studies vragen een zekere inspanning, maar wie de moeite kan opbrengen om deze boeken samen met de evangelietekst door te nemen zal zich zeer vlug aangesproken voelen door het getuigenis van Marcus en Matteüs en het evangelie met nieuwe ogen gaan lezen. Daarom bevelen we deze trilogie zeer warm aan.
G. FRIEDRICH, Wie is Jezus? De verkondiging van het vierde evangelie. Johannes 4, 4-42, Patmos, Antwerpen, 1971, 120 x 200, 60 blz.
Dit boekje verscheen oorspronkelijk in het Duits (Stuttgart, 1967). De auteur ervan is een bekend protestants exegeet die o.a. de verantwoordelijkheid draagt voor het monumentale “Theologische Wörterbuch zum Neuen Testament”. Dit slechts om aan te duiden dat hier een vakman aan het woord is. Dat de lezer zich intussen niet laat afschrikken door de vrees voor onverteerbare Duitse geleerdheid want deze vrees is absoluut ongegrond. De schrijver is er in geslaagd een leesbaar, helder en zelfs boeiend boekje te schrijven over een van de mooiste hoofdstukken van het Johannesevangelie. In het eerste deel wordt in grote trekken nagegaan hoe men dit hoofdstuk vroeger en nu heeft verstaan en nog verstaat: historische interpretatie, pastorale interpretatie, sacramentele interpretatie. In elk van deze benaderingen zitten waardevolle elementen maar de eigenlijke bedoeling van dit hoofdstuk is christologisch. Johannes wil verkondigen dat Jezus de Messias is van alle mensen, de redder van de wereld. Om deze boodschap mee te delen maakte de evangelist gebruik van de dramatische vorm. In het tweede deel wordt concreet aangeduid hoe die verkondiging wordt opgebouwd. De auteur verliest zich niet in filologische of archeologische details maar volgt trouw de theologische krachtlijnen door de evangelist getrokken. Het boekje kan gelden als een model in het genre van bijbelvulgarisatie op hoog niveau, wetenschappelijk verantwoord en toegankelijk voor de niet specialist. Priester, homileet en catecheet en eigenlijk elke christen, die nog belang hecht aan het antwoord dat de Schrift geeft op de tegenwoordig vaak gestelde vraag naar de identiteit van Jezus Christus, vindt hier een antwoord dat zijn geloof en getuigenis nieuwe kracht kan geven.
Ten slotte voor de gehaaste bijbellezer nog dit: Het Nederlandsch en Belgisch Bijbelgenootschap hebben zopas de evangeliPen in vier handige boekjes op de markt gebracht.
1. Het pleidooi van Matteüs (Willibrord vertalting), 64 blz.
2. Goed nieuws van Marcus (herziene vertaling NBG), 42 blz.
3. Het verslag van Lucas (herziene vertaling NBG), 67 blz.
4. Het getuigenis van Johannes (vert. in hedendaags Nederl.), 46 blz.
Elk boekje is keurig uitgegeven. De bijbeltekst is onderverdeeld in perikopen met titel maar zonder versindeling en commentaar. Elk boekje kost 8,25 F (B.T.W. inbegrepen). Gesneden brood voor bijbelkringen, evangeliecampagnes, of gewoon voor wie tijdens een verloren ogenblik op de trein of bus even Markus wil uit zijn binnenzak halen.