“Met verbeelding verweven”: Jezus’ naadloze onderkleed (Joh 19,23-24) in de doorwerkingsgeschiedenis

Door Laura Tack in EZRA Bijbels tijdschrift 27: september 2015

Geselecteerde fragmenten

De Bijbel geldt niet enkel als één van de meest gelezen werken uit de wereldliteratuur, maar is ongetwijfeld ook het werk dat het meest herlezen is. Door de eeuwen heen brachten talloze lezers de bijbelse verhalen tot leven. In het Nieuwe Testament hebben vooral de passieverhalen een enorme doorwerking gekend in de West-Europese geschiedenis. Het herlezen van deze verhalen bracht vaak een creatief interpretatieproces op gang met soms verbijsterende effecten. Geen enkel detail in de passieverhalen ontsnapte daarbij aan de aandacht. Het verloten van Jezus’ kleren tijdens de kruisiging is één van die details dat een verrassend rijke doorwerking heeft gekend. In deze bijdrage traceren we de rode draad van die doorwerkingsgeschiedenis.

[..]

De achterliggende symboliek van het kleed dat heel moet blijven, wordt zowel uitgedrukt door de handeling van de soldaten als door de bijzondere omschrijving van het onderkleed. De soldaten verdelen Jezus’ kledij in vieren, alsof ze deze over de vier windstreken willen verspreiden. Het onderkleed scheuren ze niet stuk. Het Griekse werkwoord voor scheuren in dit vers, wordt ook wel gebruikt om te spreken over schisma’s binnen bevolkingsgroepen.

[..]

Textiel is echter niet onbelangrijk voor de auteurs van het Nieuwe Testament. Het is voor hen het object bij uitstek om zowel de reddende als de demonische eigenschappen van de drager van de kledij over te brengen. In de Handelingen van de apostelen lezen we dat de zweetdoeken van Paulus gebruikt werden voor allerhande genezingen (Hnd 19,12). Er werd dus geloofd dat textiel wonderen kon bemiddelen. De schrijver van de brief van Judas waarschuwt de gelovigen dan weer voor het door zonde bezoedelde kleed van de zondaars omdat hun negatieve eigenschappen wel eens door het textiel zouden kunnen worden overgebracht (Jud 23). Ten slotte staat de genezende aanraking van Jezus’ kledij centraal in het bekende verhaal over de vrouw met de bloedvloeiingen (Mc 5,27-28 en parallelteksten Mt 9,20-21 en Lc 8,44) en in de korte notitie over de zieken die gered worden door de zoom van Jezus’ kleed aan te raken
(Mc 6,56 // Mt 14,36).

[..]

De middeleeuwer Hrabanus Maurus (ca. 788-856) heeft deze rode draad mooi weergegeven als volgt: ‘Stola Christi, caro assumpta, passionis vino mundata’ van Christus is het door hem aangenomen vlees van de mensheid dat gereinigd is in de wijn van het lijden. Textiel bemiddelt de relatie van het goddelijke en het menselijke. Of beter gezegd: textiel verweeft het goddelijke met het menselijke.

Dit nummer van Ezra – Bijbels tijdschrift is nog steeds verkrijgbaar. Losse nummers zijn bestelbaar voor 6 euro, incl. verzendingskosten, door overschrijving op rekeningnummer BE98 1237 7805 2493 ter attentie van de Vlaamse Bijbelstichting, met vermelding van ‘Ezra27’.

Leden van de Vlaamse Bijbelstichting krijgen het recentste nummer van EZRA om de drie maanden gratis opgestuurd.
→ Ontdek alle voordelen van het VBS lidmaatschap.