‘Hij moet groter worden en ik kleiner’. Johannes de Doper in tekst en traditie

Door Hans Debel in EZRA Bijbels tijdschrift 12: december 2011

Geselecteerde fragmenten

Op de tweede en derde zondag van de advent wordt jaarlijks voorgelezen over Johannes de Doper: de evangelielezing van de tweede adventszondag beschrijft hoe hij doopte in de Jordaan (Mt 3,1-12; Mc 1,1-8; Lc 3,1-6), en een week later horen we in de zondagsliturgie zijn getuigenis over Jezus (Mt 11,2-11; Joh 1,19-26; Lc 3,10-18). Hoewel hij geen leerling van Jezus was en bezwaarlijk één van de eerste christenen genoemd kan worden, bekleedt Johannes de Doper een prominente plaats in de christelijke traditie. In de evangeliën van Matteüs en Lucas zegt Jezus zelfs nadrukkelijk dat ‘onder hen die uit vrouwen geboren zijn, niemand groter is dan Johannes de Doper’ (Mt 11,11; Lc 7,28). Wat weten we precies over deze vreemde figuur, van wie verteld wordt dat hij een kameelharen mantel droeg en zich in de woestijn met sprinkhanen voedde?

[..]

In tegenstelling tot Matteüs heeft Lucas het verhaal van Johannes’ dood niet overgenomen van Marcus: hij beperkt zich tot enkele korte verwijzingen naar Johannes’ gevangenneming en onthoofding (Lc 3,19-20; 9,9). Wel geeft hij als enige een stukje onderricht weer waarin Johannes zijn volgelingen oproept te delen met elkaar, en tollenaars en soldaten aanmaant tot rechtvaardigheid (Lc 3,10-14). Tevens biedt hij in de eerste hoofdstukken van zijn evangelie een uitvoerige beschrijving van Johannes’ geboorte, die verstrengeld is met zijn verhaal over de aankondiging van Jezus’ geboorte.

[..]

De voorstelling van Johannes de Doper in het evangelie van Johannes – dat we hier maar ‘het vierde evangelie’ zullen noemen om verwarring te vermijden – wijkt in belangrijke opzichten af van het beeld dat we in de drie andere canonieke evangeliën vinden. Reeds in het eerste hoofdstuk laat de evangelist Johannes de Doper uitdrukkelijk ontkennen dat hij Elia is (Joh 1,21).

De volledige versie van dit artikel kan u terugvinden in EZRA Bijbels tijdschrift 12: december 2011, verkrijgbaar voor €5, incl.verzending, door overschrijving op rekeningnummer BE98 1237 7805 2493 ter attentie van de Vlaamse Bijbelstichting, met vermelding van ‘Ezra12′.
 
Leden van de Vlaamse Bijbelstichting krijgen het recentste nummer van EZRA om de drie maanden gratis opgestuurd.
→ Ontdek alle voordelen van het VBS lidmaatschap.