Wanneer er op dit ogenblik veel over de homilie gesproken en geschreven wordt zou dit wel eens een teken kunnen zijn dat er met deze vorm van predikatie iets verkeerd loopt.

Twee vragen kunnen we ons wellicht enige duidelijkheid scheppen rond deze problematiek. Vooreerst deze: wat is een homilie, of anders uigedrukt, wanneer kan men van een preek zeggen dat het een homilie is. De daarbij aansluitende vraag is dan gericht op de voorbereiding ervan.

Onder “homilie” verstaat men in de Duitse theologie vrij algemeen deze preekvorm die het volledige kerygma van een perikope weet te aktualiseren. Bij definitie vertrekt dus de predikant, die een homilie wil houden, vanuit de bijbeltekst die op een bepaalde dag is voorgeschreven. Opdat hij, de juiste en volledige boodschap zou kennen zal hij zich in een eerste stadium bij zijn voorbereiding bedienen van een verantwoorde exegese. Hij zal vooral aan de exegeet gerichte vragen stellen als deze: Wat beoogde de gewijde schrijver door de opname van deze perikope? Weten wij iets over de “Sitz im Leben?” Welk literair genre wordt hier aangewend. Welk is dan de boodschap? …

Wanneer de predikant deze vragen, naar wat er vroeger verkondigd is geweest, heeft gesteld, kan hij zichzelf met deze boodschap confronteren. Opdat de verkondiging echt zou zijn, en opdat de predikant tot een persoonlijke verwoording zou komen, zal hij zijn eigen leven in een doorleefde meditatie toetsen aan deze bijbelse boodschap. De preidkant stelt zich dan niet “boven”, maar “onder” de bijbeltekst. Hij laat er zich door inspireren en misschien zelfs “bekeren”. Op het einde van deze meditatie wordt voor de predikant duidelijk wat hij zal verkondigen. De thematiek krijgt een vaste gestalte. Het thema van zijn preek is gekend.

In een volgende stap de predikant de mogelijkheden van zijn gemeenschap nagaan. Hij zal het thema confronteren met zijn publiek. Liefst gebeure dit in een groep die de homilie mee voorbereid. In deze groep worden dan de blokkeringen tegenover dit kerygma en zijn verwoording uitgesproken. De doelstelling van de homilie krijgt in dit stadium van voorbereiding vaste vorm. De predikant vraagt zich dan ook uitdrukkelijk af wat hij met de verkondiging van dit thema beoogt. Om de blokkeringen weg te werken en het gestelde doel te bereiken kan men dan eveneens een beroep doen op de wetten van de communicatiemedia.

In een laatste stadium volgt dan de redaktie van de homilie, waarin de predikant zal rekening houden met alle gegeven uit de vorige stadia.

Opmerking webredactie: laatste zin artikel niet leesbaar.

Materiaal voor de Preekvoorbereiding

Hieronder stellen wij enkele tijdschriften en brochures voor die een dienst willen verlenen bij de preekvoorbeiding. Daar de inhoud ervan in vrij hoge mate van jaargang tot jaargang evolueerd willen wij ons beperken tot een korte beschrijving van de laatste nummers.
Algemeen moeten we echter zeggen dat geen enkel tijdschrift de volledige band legt tussen de liturgische tekst en de homilie, zoals wij die hierboven beschreven hebben. In het aangeboden materiaal is dit dan ook te merken. Wie als dusdanig in “Getuigenis” naar “gesneden brood” zou zoeken krijgt slechts enkele “graankorrels”, die nog een hele bewerking moeten ondergaan voorlaeer zij kunnen “verteerd” worden. “Sacerdos” biedt een exegese en preek. Doch deze staan vaak zo ver uit uit elkaar dat duidelijk blijkt dat de pedikant de exegese niet gelezen heeft. “Kerygma” wil lossen thema’s voorstellen en biedt dan ook geen materiaal voor het houden van een homilie, maar voor thematische preken.

GETUIGENIS. Bijbels liturgisch tijdschrift. Uitgegeven vanwege de katholieke bijbelstichting in Nederland en de Vlaamse Bijbelstichting in België.
Administratie voor België: Romen en Zonen, Maaseik.
Verschijnt zes maal per jaar. Prijs 265 BF per jaargang.
Dit tijdschrift brengt exegetische commentaren op de zondagspericopen en sinds verleden jaar ook enkele zeer beknopte “preeksuggesties of homiletische aanknopingspunten”. In de laatste twee nummers wordt door een “Leuvens homiletisch team” de weg vanuit de bijbeltekst tot in een uitgeschreven preek, voor enkele zondagen, uitgewerkt. Tenslotte vindt u er ook een bibliografie bij de zondagslezingen.

KERYGMA. Een reeks cahiers ten dienste van de prediking.
Administratie voor België: Markt 32, 3280 Maaseik.
Verschijt acht maal per jaar. Prijs 290 BF per jaargang.
Met de deugden van strategisch overleg van agressie en verzet, van initiatief en engagement, van fantasie en creativiteit heeft de redaktie getracht de klassieke zedelijke deugden van de christelijke moraal een nieuw reliëf te geven. Suggesties, losse gedachten en persoonlijke preken zijn het materiaal dat de predikant wordt aangeboden.

LITURGISCHE EN HOMILETISCHE SUGGESTIES bij de zondagse eucharistieviering.
Uitgegeven vanwege de interdiocesane werkgroep voor predikatieschema’s in samenwerking met de interdiocesane commissie voor liturgische zielzorg. Guimardstraat 5, Brussel.
Deze brochures brengen voor de meeste zondagen door het jaar liturgische, homiletische en kerkmuzikale suggesties. Tot voor enkele tijd werkte men zeer thematisch. In de laatste brochure heeft men daar gelukkig van afgezien en sluiten daardoor de suggesties “dichter” bij de liturgische lezingen aan. De auteurs hebben blijkbaar de exegetische commentaren bewust achterwegen gelaten.

SACERDOS. Tijdschrift voor Pastoraal en verkondiging. Uitgegeven door de priesters en lekeb van de Sacerdos-werkgroep.
Administratie: Karmelietenstraat 4. 2800 Mechelen.
Verschijnt zes maal per jaar. Prijs: 280 BF per jaargang.
In het homiletische deel van dit tijdschrift wordt voor de zondagen een openingswoord, de bijbelse boodschap, een exegetisch commentaar, een uitgeschreven preek en voorbeden aangeboden. Slechts in uitzonderlijke gevallen is de exegese en de preek van dezelfde auteur.

H. VANHOUTTE, Preeksuggesties, Oostende.
Deze reeks commentaren op de zondagspericopen en de preeksuggesties is samengesteld door een Brugse groep priesters en leken in samenwerking met de Vlaamse Bijbelstichting. Ze is uitgegeven op losse gestencilde bladen.
In een eerste deel wordt op een exegetisch verantwoorde wijze de boodschap voor de verkondiging uit de schrifttekst aangeduid. Soms wordt er ook naar de auteurs verwezen. In een tweede deel volgen dan de suggesties voor de predikatie waarin op een verrassende wijze de band wordt gelegd naar de hedendaagse beleving.
De jaargang cyclus 1, voor het jaar 1972, zal 300 BF kosten. Inschrijvingen moesten bij voorkeur vóór 1 oktober geschieden. WIe nu nog inschrijft zal in de mate van het mogelijke voldaan worden.

DE GEWIJDE REDE. TIJDSCHRIFT VOOR VERKONDIGING.
Administratie voor België: Uitgeverij Sinfra, Kroonstraat 15-17 te 2800 Mechelen.
Verschijnt 12 maal per jaar. Prijs: 355 BF per jaargang.
De lopende jaargang bevat voor iedere zondag een exegetische uitleg van het evangelie, meestal verzorgd door G. Bouwman, specialist van het Lukas-evangelie. Daarop volgt een uitgewerkte homelie, van de hand van een andere auteur, alsook een inleidend woord en voorbeden.