Het evangelie van Judas

Door Paul Kevers in VBS-Informatie Juni 2006

De laatste tijd is er in de media veel te doen geweest over het onlangs ontdekte ‘Evangelie van Judas’, dat een heel nieuw licht zou werpen op de rol van Judas in verband met de arrestatie en de kruisdood van Jezus. Waarover gaat het precies?

Het ‘Evangelie van Judas’ is een oorspronkelijk uit de tweede helft van de tweede eeuw stammende gnostische tekst. Het geschrift wordt al genoemd door de kerkvaders maar tot op heden was er geen tekst van bekend. Van de oorspronkelijk waarschijnlijk Griekse tekst is een Koptische versie gevonden. Het exemplaar dateert naar mening van de weinige deskundigen die de tekst ter inzage hadden uit de derde of vierde eeuw.

Het handschrift waarover het gaat zou omstreeks 1970 in de buurt van El-Minya in Egypte ontdekt zijn en werd later het land uit gesmokkeld. Omdat de verkoop enkele malen mislukte, werd het uiteindelijk jarenlang bewaard in een kluis van een Amerikaanse bank. Daardoor is het handschrift in kwaliteit flink achteruit gegaan. In het jaar 2000 werd het gekocht door de Zwitserse antiquair Frieda Nussberger-Tchacos, die het onderbracht bij de Maecenas-stichting voor antieke kunst in Basel. Deze stichting maakte met Pasen 2005 bekend het manuscript in handen te hebben en te werken aan een vertaling.

Onlangs werd een Engelse vertaling gepubliceerd door de National Geographic Society, die er ook een documentaire over maakte. Die vertaling, van de hand van Rodolphe Kasser, Marvin Meyer en Gregor Wurst in samenwerkìng met François Godard, staat ook als pdf-bestand op internet onder het volgende adres:
http://www.nationalgeographic.com/lostgospel/pdf/GospelofJudas.pdf
Ook de Koptische tekst zelf werd er gepubliceerd:
http://www.nationalgeographic.com/lostgospel/pdf/CopticGospelOfJudas.pdf

Het is nog te vroeg om al definitieve uitspraken te doen over de betekenis van het ‘Evangelie van Judas’. Maar het lijkt er sterk op dat de eigenaren van het manuscript bewust een mediahype hebben gecreëerd met commerciële bedoelingen. Verderop in dit nummer kunt u de genuanceerde visie lezen van professor Reimund Bieringer, nieuwtestamenticus en voorzitter van de Vlaamse Bijbelstichting. Zijn artikel verscheen ais opiniebijdrage in De Standaard van 15 april 2006.

De papyruscodex waarin het ‘Evangelie van Judas’ werd gevonden omvat 66 genummerde bladzijden en bevat nog andere gnostische geschriften: de eerste Openbaring van Jakobus en de brief van Petrus aan Filippus, die ook in de verzameling van Nag Hammadi voorkomen, en een tekst die voorlopig ‘boek van Allogenes’ wordt genoemd. Het ‘Evangelie van Judas’ beslaat de bladzijden 33 tot 58. Ziehier een paar kleine uittreksels, waaronder het begin en het einde van de tekst, vanuit de genoemde Engelse vertaling in het Nederlands vertaald (met dank aan professor Peter Schmidt, die een vertaling maakte van de volledige tekst):

Het geheime verslag van de openbaring die Jezus meedeelde in een gesprek met Judas Iskariot gedurende een week, drie dagen voordat hij Pasen vierde.
Toen Jezus op aarde verscheen, verrichtte hij mirakelen en grote wonderen om de mensheid te redden. En aangezien sommigen in gerechtigheid wandelden en anderen in hun overtredingen, werden de twaalf apostelen geroepen.
Hij begon met hen te spreken over de mysteries buiten deze wereld en wat zou gebeuren op het einde. Vaak verscheen hij niet als hijzelf aan zijn leerlingen, maar werd hij onder hen gevonden als een kind.

… [Jezus spreekt met de twaalf] …

En den zeiden: Wij hebben de kracht’.
Maar hun geesten durfden niet voor zijn aangezicht staan, behalve Judas Iskariot. Hij was in staat voor hem te staan, maar kon hem niet in de ogen kijken en wendde zijn gezicht af.
Judas zei tot hem: ‘Ik weet wie u bent en waar u vandaan komt. U komt van het onsterfelijke rijk van Barbelo. En ik ben niet waardig de naam uit te spreken van degene die u gezonden beeft’.
Wetend dat Judas nadacht over iets verhevens, zei Jezus hem: ‘Neem afstand van de anderen en ik zal je de geheimen van het koninkrijk meedelen. Jij kunt het bereiken, maar je zult groot verdriet kennen. Want een ander zal in jouw plaats komen, zodat de twaalf weer volledig zullen zijn ten overstaan van hun god’.
Judas zei hem: ‘Wanneer zult u me die dingen meedelen, en wanneer zal de grote dag van licht aanbreken voor dit geslacht?’ Maar terwijl hij dit zei, verliet Jezus hem.

Judas zei tot hem: ‘Rabbi, wat voor vrucht brengt deze generatie voort?’
Jezus zei: ‘De zielen van elk mensengeslacht zuilen sterven. Maar wanneer dit volk de tijd van het koninkrijk heeft voltooid en de geest hen verlaat, dan zuilen hun lichamen sterven maar hun zielen zuilen leven en zij zuilen opgenomen worden’.

Judas zei: ‘Meester, zou het kunnen dat mijn nageslacht onderworpen is aan de heersers?
Jezus antwoordde hem: ‘Kom, dat ik … [2 regels ontbreken] …, maar je zult veel verdriet hebben wanneer je bet koninklijk ziet en heel zijn geslacht’.
Toen hij dat hoorde, zei Judas hem: Wat voor goeds is het dat ik het ontvangen heb? Want u hebt mij afgezonderd voor dat geslacht’.
Jezus antwoordde: ‘Jij zult de dertiende worden, en je zult vervloekt worden door de andere generaties, en je zult komen om over hen te heersen. In de laatste dagen den ze jouw opstijgen naar het heilige geslacht vervloeken’.

Judas zei tot Jezus: ‘Kijk, wat zullen degenen die in uw naam gedoopt zijn, doen?
Jezus zei: Voorwaar, ik zeg u: dit doopsel in mijn naam … [ongeveer 9 regels ontbreken] …
Maar jij zuùt hen den overtreffen. Want jij zult de mens offeren die mij bekleedt.
Reeds is je hoorn verheven,
je toorn ontbrand,
je ster heeft helder geschenen
en je hart …

… [verscheidene regels ontbreken of zijn moeilijk leesbaar] …

En dan zal het beeld van de grote generatie van Adam worden verheven, want die generatie is van het eeuwige koninkrijk en bestaat eerder dan de hemel, de aarde en de engelen. Kijk, des is je meegedeeld geworden. Hef je ogen op en kijk naar de wolk, het licht erin en de sterren eromheen. De ster die de weg wijst, is jouw ster’.
Judas hief zijn ogen op en zag de lichtende wok en hij trad er binnen. Zij die op de grond stonden, hoorden een stem uit de wok zeggend … grote generatie … beeld … [ongeveer vijf regels ontbreken].

Hun hogepriesters morden omdat hij de gastenkamer was binnengegaan om te bidden. Maar sommige schriftgeleerden hielden daar zorgvuldig de wacht om hem te arresteren tijdens het gebed, want zij waren bang voor het volk, aangezien den hem voor een profeet hielden.
Ze naderden Judas en zeiden hem: ‘Wat doe jij hier? Jij bent Jezus’ leerling’.
Judas antwoordde hen zoals zij het wensten. En hij kreeg wat geld en hij droeg hem over aan hen.

Het evangelie van Judas.

ezra19Dit artikel verscheen in het voormalige VBS-Informatie. In 2009, bij het begin van de 40ste jaargang, kreeg het blad een nieuwe vormgeving. Sindsdien verschijnt het onder de naam Ezra – Bijbels tijdschrift.
→ Bekijk de recentste nummers van Ezra – Bijbels tijdschrift.
 
Leden van de Vlaamse Bijbelstichting krijgen het recentste nummer van EZRA om de drie maanden gratis opgestuurd.
→ Ontdek alle voordelen van het VBS lidmaatschap.

 

Reacties zijn afgesloten.