Pasen en Pinksteren: oudtestamentische achtergronden

Door Paul Kevers in EZRA Bijbels tijdschrift 5: maart 2010

Geselecteerde fragmenten

In deze bijdrage schetsen we de oorsprong en de betekenis van de oudste liturgische feesten van het jodendom: Pasen, Pinksteren en Loofhutten. We gaan na welk licht de oudtestamentische verhalen en de joodse traditie over de uittocht, het Sinaïverbond en de intocht werpen op de verhalen van Lucas over Jezus en de eerste kerk. We zullen zien in welke mate de grote christelijke feesten geworteld zijn in het Oude Testament en in de joodse liturgie.

[..]

De drie oude landbouwfeesten kregen in Israël een nieuwe betekenis. De cyclische, jaarlijkse terugkerende vieringen van de seizoenen werden gekoppeld aan eenmalige heilsfeiten uit de geschiedenis van Israël. Matsot, het feest van de ongedesemde broden, werd een herdenking van de uittocht van Egypte. Het ‘Wekenfeest’ werd de gedachtenis van de verbondssluiting bij de Sinaï en de gave van de Tora. En tijdens het inzamelingsfeest, dat ook ‘Loofhuttenfeest’ genoemd werd (tijdens de olijven- en wijnoogst verbleven de werkers in hutten op het veld), herdacht men de tocht van veertig jaar door de woestijn, op weg naar het beloofde land.

[..]

Heeft het Loofhuttenfeest ook een christelijke tegenhanger, zoals Pasen en Pinksteren? Het antwoord is neen. Er bestaat geen christelijk Soekkot. En toch hebben de joodse feestdagen van de herfst sporen nagelaten in de christelijke liturgie – tenminste in de liturgie van vóór het tweede Vaticaanse concilie. Oudere lezers herinneren zich wellicht nog de ‘quatertemperdagen’, dat waren seizoensgebonden boete- en gebedsdagen in de lente, zomer, herfst en winter, met op woensdag, vrijdag en zaterdag een bijzondere misformulier. De ‘quatertemperdag van de herfst’ vielen in de derde week van september, de periode die overeenkomst met Rosj hasjana, Jom Kippoer en Soekkot. De schriftlezingen op die dagen bevatten tal van zinspelingen op de joodse herfstfeesten.

De volledige versie van dit artikel kan u terugvinden in EZRA Bijbels tijdschrift 5: maart 2010. Dit nummer van Ezra – Bijbels tijdschrift is echter niet meer verkrijgbaar. Recentere nummers van ons tijdschrift kan u terugvinden elders op deze website.
 
Leden van de Vlaamse Bijbelstichting krijgen het recentste nummer van EZRA om de drie maanden gratis opgestuurd.
→ Ontdek alle voordelen van het VBS lidmaatschap.