De Bijbel als inspiratiebron voor Joseph Haydn (1732-1809)

Door Ignace Bossuyt in EZRA Bijbels tijdschrift 4: december 2009

Geselecteerde fragmenten

De naam van Joseph Haydn (1732-1809), die in 2009 wordt herdacht, is in de eerste plaats verbonden met enkele genres in de instrumentale muziek, vooral het strijkkwartet en de symfonie. Zijn vocale productie bleef tot op heden enigzins in de schaduw, met uitzondering van enkele populaire late werken, in het bijzonder zijn Duitse oratoria Die Schöpfung en Die Jahreszeiten Ook de zeven grote orkestmissen die hij tussen 1796 en 1802 componeerde behoren tot het ‘klassieke’ repertoire. Toch schreef hij nog een uitgebreide reeks vocale werken die een hernieuwde aandacht verdienen, zoals zijn opera’s. Tot zijn vocale werken behoort ook het Italiaanse oratorium Il ritorno di Tobia uit 1774-75. Met dit werk en het oratorium Die Schöpfung zijn meteen Haydns twee omvangrijke composities vermeld waarvoor de Bijbel, en met name het Oude Testament, als inspiratiebron diende. Als derde werk, geïnspireerd op de evangelies uit het Nieuwe Testament, geldt Die sieben letzten Worte unseres Erlösers am Kreuze uit 1786, dat in meerdere versies is overgeleverd: voor symfonisch orkest, voor klavier, voor strijkkwartet en als oratorium.

[..]

In Haydns oratorium treden vijf personages op: Tobit (tenor) en zijn vrouw Anna (alt), Tobias (tenor), zijn verloofde Sara (sopraan) en de engel Rafaël, in de gedaante van Azarias (sopraan). Het vierstemmig koor staat voor de Hebreeuwse dienaren van Tobit. Het libretto is geconcentreerd op de slotfase van het verhaal. De locatie is het huis van Tobit. Deel 1 behandelt het angstig wachten van Tobit en Anna op de terugkeer van hun zoon, de aankomst van Tobias met Sara en Rafaël, en Tobias’ belofte dat hij zijn vader zal genezen van zijn blindheid. Het tweede deel is hoofdzakelijk gewijd aan de medische ingreep door Tobias met de hulp van Rafaël. Na de goede afloop maakt Rafaël zich kenbaar. Hoewel het libretto vanuit dramatisch oogpunt eerder zwak is, gaf het Haydn toch de mogelijkheid om de personages gevarieerd te karaktiseren.

De volledige versie van dit artikel kan u terugvinden in EZRA Bijbels tijdschrift 4: december 2009. Dit nummer van Ezra – Bijbels tijdschrift is echter niet meer verkrijgbaar. Recentere nummers van ons tijdschrift kan u terugvinden elders op deze website.
 
Leden van de Vlaamse Bijbelstichting krijgen het recentste nummer van EZRA om de drie maanden gratis opgestuurd.
→ Ontdek alle voordelen van het VBS lidmaatschap.