Bidden met de Bijbel

Door Gino Mattheeuws in VBS-Informatie Maart 2006

Reeds enkele jaren worden op tal van plaatsen begeleide gebedsweken gehouden onder de titel Bidden met de Bijbel. In dit jaar van het gebed leek het ons interessant om even stil te staan bij dit lovenswaardige initiatief en deze vorm van gebed.

Een begeleidegebedweek

In Vlaanderen worden op verschillende plaatsen begeleide gebedsweken georganiseerd. Dit gebeurt onder andere door de paters Jezuïeten van het bezinningscentrum Godsheide in Hasselt, door het vicariaat Vlaams Brabant van het aartsbisdom Mechelen-Brussel, alsook door de Leuvense Universitaire Parochie en het Studentenpastoraal Gent (dit in samenwerking met de Interdiocesane Jeugddienst van het bisdom Gent). Telkens is de opzet van een dergelijke gebedsweek dezelfde: mensen proberen in te leiden en te begeleiden in het leren bidden met de Bijbel. De inleiding gebeurt steeds in groep, terwijl de begeleiding zelf individueel is.

Ook het verloop van een dergelijke gebedsweek is steeds hetzelfde. De week begint op zondagavond. Alle deelnemers komen gedurende twee uur samen in een gepast lokaal van de parochie of de instelling. Na een korte kennismaking wordt uitgelegd hoe de week verloopt en hoe je kunt bidden met een Bijbeltekst. Er is ook reeds een ontmoeting met de persoonlijke begeleider. Deze wijst een tekst uit de Bijbel aan waarmee de deelnemer in de loop van de volgende dag gedurende ongeveer een halfuur zal bidden.

De volgende vijf dagen, van maandag tot vrijdag, neemt iedere deelnemer thuis een half uur de tijd om te bidden met de aangegeven evangelietekst. ’s Avonds of in de loop van de dag is er dan voor ieder op een afgesproken uur een gesprek met de eigen begeleider in een afgesproken lokaaltje. Dit gesprek gaat over het gebed zelf en over dingen die in bet gebed naar boven zijn gekomen: hoe is je bidden verlopen, wat mocht je ervaren of inzien, wat heeft het aan vragen bij je opgeroepen…? Dit gesprek duurt hoogstens een half uur.

De gebedsweek wordt afgesloten met opnieuw een gezamelijke bijeenkomst. Er is dan tijd om samen te bidden en ervaringen van de voorbije week met elkaar te delen. Ook kan de vraag gesteld worden: hoe in de toekomst verder biddend door het leven gaan? Na een gezellig hapje en drankje eindigt de gebedsweek.

Voordelen van het bidden met de Bijbel

Dat de Bijbel op die manier een bron van gebed is, is natuurlijk een heel positieve zaak. Nochtans is de Bijbel natuurlijk niet op de eerste plaats een gebedenboek. De Bijbel vertelt het verhaal van God met zijn volk. Door de Bijbel te lezen komen wij in contact met een God die altijd opnieuw begaan is met mensen, die met hen meegaat, zich hun lot aantrekt. En zo kan ik als lezer dit des ook op mezelf betrekken: hoe gaat God met mij mee, hoe zit Hij verweven in mijn eigen geschiedenis? Zo kan de Bijbel een bron van gebed worden. Hij wordt een hoek waarin ik verneem wat God tot mij persoonlijk zegt. Op die manier wordt dit boek brandend actueel. De verhalen die erin opgetekend staan, gaan niet enkel over mensen uit lang vervlogen tijden, maar ze betreffen onszelf, nu, vandaag, in onze huidige context. Zoals God zovele eeuwen geleden met het volk Israël meetrok, trekt Hij ook vandaag mee met ons.

Bovendien is bidden met de Bijbel ook een relatief eenvoudige vorm van gebed. Velen onder ons hebben het erg moeilijk om te bidden. Hoe begin je eraan? Hoe doe je het? Met welke woorden? Wie bidt met de Bijbel wordt onmiddellijk iets heel concreets aangereikt: deze specifieke Bijbeltekst of dit welbepaalde Bijbelvers. Je hoeft dus niet ver te zoeken. Er is onmiddellijk iets voorhanden.

Ook worden we er op die manier van weerhouden om het gebed voortdurend op te vullen met onze eigen woorden en gedachten. Bidden is immers niet op de eerste plaats zelf tot God spreken, maar het is bovenal mij laten aanspreken door God, mezelf onder Gods aandacht plaatsen en ruimte maken voor wat Hij mij nu wil zeggen. Dit wordt vergemakkelijkt door te bidden met een Bijbeltekst. Zo wordt het woord van God onmiddellijk tot mij gericht. Dit vraagt natuurlijk een bepaalde vorm van geloof, geloven dat Hij er is en tot mij spreekt in en door het Woord. De Bijbel is Gods levend Woord tot mij gericht. Alleen als we ons stellen in Gods tegenwoordigheid, en geloven dat Hij op velerlei wijzen tot ons spreekt, ook door het Bijbelwoord, kunnen we bidden met de Bijbel. We mogen immers niet vergeten dat bidden niet gelijk staat met ‘nadenken over God’. Bidden is in gesprek gaan met God. Als je bidt met de Bijbel, dan beschouw je de Bijbeltekst niet op de eerste plaats als een bron van informatie over God, een hoek waarbij je kennis kunt opdoen van God. Wie bidt met de Bijbel gelooft dat God tot ons spreekt in en door die tekst. Als we bidden met de Bijbel nemen we geen kennis van iets, maar treden we in dialoog met God.

Hoe bidden met de Bijbel?

De vraag is wellicht: hoe ga je dit nu concreet doen? Hoe begin je eraan om met de Bijbel te bidden? Tot slot van onze bijdrage willen we een korte leidraad geven van hoe een dergelijke vorm van bidden kan verlopen, goed wetende dat natuurlijk iedereen bidt op zijn of haar eigen manier. Wat volgt wil een korte aanzet bieden voor diegenen die het Bijbelgebed zelf eens zouden willen uitproberen. Het gebed met de Bijbel bestaat uit drie fundamentele delen: het begin, het middenstuk en het einde.

Het begin

Vooreerst is het van belang om de juiste omkadering voor het gebed te creëren. We moeten ons voorbereiden op het gebed. Dit begint al met het kiezen van een geschikt moment in de dag en een geschikte plaats. Het is belangrijk om iets te hebben waarnaar je je kunt richten: een icoon, een brandende kaars, … Ook de houding die je aanneemt tijdens het gebed is van het allergrootste belang. In ieder geval geldt steeds dat je best een houding kiest die je ligt. Vervolgens is het nodig om naar het gebedsmoment toe te groeien. Je kunt onmogelijk rechtstreeks vanuit je werk in het gebed stappen. Het is noodzakelijk om eerst tot rust te komen, om je te ontspannen. Je neemt de geluiden om je heen op, wordt gewoon aan de stilte, je luistert naar je eigen ademhaling je tracht je te bewegen op dat ritme. Je wordt je ook stilaan bewust van datgene wat je gaat doen: in gesprek treden met God. Je vraagt aan God dat Hij je leert bidden (met je eigen woorden, met de woorden van de apostelen: ‘Heer, leer mij bidden‘, met een gebed van iemand anders dat je ergens gevonden hebt, met een Onze Vader).

Het middenstuk

Nu pas ben je klaar om aan het gebed te beginnen. Vooraf heb je al een Bijbeltekst gekozen waarmee je gaat bidden. Het gemakkelijkst is één van de lezingen te nemen die de liturgie ons die dag voorstelt (hiervoor kan een volksmissaal voor zon- of weekdagen of een liturgische kalender goede diensten bewijzen). Je leest de tekst langzaam door. Je laat de woorden, de beelden en de personages tot je doordringen en je probeert je in te leven in het verhaal. Je tracht het als het ware mee te beleven. Vervolgens herlees je de tekst nogmaals, of zelfs nog meerdere malen. Je doet dit zoals je een brief van een goede vriend zou lezen. Hierbij tracht je raakpunten te vinden tussen het verhaal en je eigen leven. Wanneer er een woord, een zin of een gedachte is die je raakt, dan blijf je hierbij staan, en ga je niet verder. Je vraagt je af: Wat raakt mij hier, en waarom? De vraag die steeds moet opklinken is: Vat doet deze tekst in mij? Wat wil God mij zeggen door dit woord, in dit Bijbelvers? Zo laat je God aan het werk in jou, in en door die tekst. Je laat datgene wat je raakt bezinken. Vervolgens ga je weer verder in de tekst, tot je opnieuw aanbelandt bij een woord dat jou raakt. Mocht de tekst vragen of onduidelijkheden oproepen, tracht deze dan niet tijdens het gebed op te lossen. Het gebed is geen exegetische studie. Zet deze vragen opzij voor na het gebed. En zo blijf je bezig met de tekst, tot het einde van het gebed. De beste tijdspanne om dit te doen is een half uur. Je maakt dit halve uur best vol. Als het slecht gaat en de tekst zegt je weinig: bijt door. Gaat het goed, en je zou na een half uur nog verder kunnen gaan: trek het niet veel langer dan een half uur.

Het einde

Vervolgens is het moment aangebroken om het gebed af te sluiten. Je neemt afscheid van de tekst, zoals je afscheid zou nemen van een vriend. Vergeet ook niet God te danken voor datgene wat er het voorbije halve uur gebeurd is. Besluit het gebed vervolgens met een kort gebed of een Onze Vader. Sluit het gebed af met een houding of een gebaar, zoals een buiging of een kruisteken.

Dit artikel verscheen in het voormalige VBS-Informatie. In 2009, bij het begin van de 40ste jaargang, kreeg het blad een nieuwe vormgeving. Sindsdien verschijnt het onder de naam Ezra – Bijbels tijdschrift.
→ Bekijk de recentste nummers van Ezra – Bijbels tijdschrift.
 
Leden van de Vlaamse Bijbelstichting krijgen het recentste nummer van EZRA om de drie maanden gratis opgestuurd.
→ Ontdek alle voordelen van het VBS lidmaatschap.