Verrader wordt held…? Het ‘Evangelie van Judas’ tien jaar later

Verrader wordt held…? Het ‘Evangelie van Judas’ tien jaar later

Door Hans Debel in EZRA Bijbels tijdschrift 29: maart 2016

Geselecteerde fragmenten

Toen in april 2006 de inhoud van het apocriefe Evangelie van Judas werd bekendgemaakt, deed dit merkwaardige geschrift behoorlijk wat stof opwaaien. Heel even leek het alsof het uitgangspunt van het – uitgerekend in datzelfde jaar verfilmde – boek The Da Vinci Code (2003) werkelijkheid zou worden en de geschiedenis van het christendom van voren af aan moest worden herschreven. Dit evangelie stelde immers de verrader Judas voor als de enige die werkelijk begreep wat Jezus had willen zeggen! In een korte aankondiging in VBS-Informatie, de voorloper van Ezra, merkte Paul Kevers echter op dat het er sterk op leek ‘dat de eigenaren van het manuscript bewust een mediahype hebben gecreëerd met commerciële bedoelingen’ (VBS-Informatie 37 [2006] p. 38-39). Naarmate het stof van de door National Geographic opgezette mediacampagne ging liggen, begonnen inderdaad twijfels te rijzen bij de interpretatie door de betrokken wetenschappers. Bijna tien jaar na de vrijgave van zijn inhoud houden de meeste geleerden er dan ook een aanzienlijk gewijzigde visie op het Evangelie van Judas op na.

[..]

In het Evangelie van Judas blijkt Judas de enige van Jezus’ leerlingen die zijn ware aard doorziet: ‘U bent uit de onvergankelijke aeon van Barbelo en wie U gezonden heeft, is Hij wiens naam ik niet waardig ben uit te spreken’ (35,17-20). Verderop in de tekst neemt Jezus Judas apart om hem te vertellen over de geheimen van de ‘grote en grenzeloze aeon met een omvang die nog geen generatie van engelen heeft gezien, waarin zich een grote onzichtbare Geest bevindt, die niet één engelenoog ooit heeft gezien, door geen gedachte van het hart ooit is begrepen noch bij enige naam is genoemd’ (47,5-13). Tijdens deze geheime openbaring voorspelt Jezus onder meer dat Judas de dertiende zal worden, die vervloekt wordt door de anderen en door een ander vervangen wordt. Aan het einde der dagen echter, zo stelt de vertaling die National Geographic publiceerde, ‘zullen ze jouw opname in de heilige generatie vervloeken’ (46,25–47,1). In de laatste paragrafen kondigt Jezus eens te meer aan dat Judas hen allen zal overtreffen.

[..]

Een dergelijke voorstelling heeft vanzelfsprekend niet de minste waarde voor de studie van de historische Jezus en zijn leerlingen. Wel biedt zij een boeiend nieuw inzicht in de turbulente geschiedenis van het zich vormende christendom tijdens de eerste eeuwen van onze jaartelling. Wie het Evangelie van Judas aandachtig in zijn context tracht te lezen, stelt vast dat Judas niét de geloofsheld van deze specifieke groep van gnostische christenen was, zoals aanvankelijk werd beweerd. Veeleer steekt het Evangelie van Judas aan de hand van zijn ambivalente voorstelling van Judas op hoogst provocatieve wijze de draak met de apostolische kerk.

Ezra 29De volledige versie van dit artikel kan u terugvinden in EZRA Bijbels tijdschrift 29: maart 2016, verkrijgbaar voor €5, incl. verzending, door overschrijving op rekeningnummer BE98 1237 7805 2493 ter attentie van de Vlaamse Bijbelstichting, met vermelding van ‘Ezra29′.
 
Leden van de Vlaamse Bijbelstichting krijgen het recentste nummer van EZRA om de drie maanden gratis opgestuurd.
→ Ontdek alle voordelen van het VBS lidmaatschap.

 

Reacties zijn afgesloten.